Θέματα Εξετάσεων στη ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Γυμνασίου. Και ένας σχολιασμός.

Από τον φίλο και συνάδελφο Γιώργο Φασουλόπουλο, τα θέματα Γεωγραφίας της Α΄ και Β΄ τάξης του Γυμνασίου, που έβαλαν στο σχολείο του. Αφορμή για μια συζήτηση όπως τίθεται από τον Γιώργο στο παρακάτω κείμενο που σχολιάζει και τα αποτελέσματα. Θα ήθελα να τον ευχαριστήσω για την προσφορά του και από την θέση αυτή.

Και πρώτα ένα δείγμα των θεμάτων:

7. Στο διπλανό χάρτη εικονίζεται μια περιοχή της Μεσογείου, η περιοχή Apulia, που στις 6 Απριλίου του 2009 επλήγη από σεισμό 6,3 Ρίχτερ. Οι νεκροί υπερέβησαν τους 300.

7α. Αναγνώρισε τρεις τουλάχιστον διαφορικές χώρες που βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή της Αδριατικής θάλασσας, όπου και η Apulia.

7β. Οι γραμμές με τα βελάκια (τριγωνάκια) περιγράφουν τις κινήσεις των λιθοσφαιρικών πλακών της περιοχής. Οι χώρες που βρίσκονται στις αντίθετες ακτές της Αδριατικής, πλησιάζουν ή απομακρύνονται (μέσα στους αιώνες);

7γ. Μπορείς να σημειώσεις πάνω στον χάρτη τη θέση (κατά προσέγγιση) ενός πολύ γνωστού ενεργού ηφαιστείου; Ποιο είναι το όνομά του;

Δείτε τα θέματα σε pdf, από εδώ: ΓΕΩ Α΄ - ΓΕΩ Β΄.

Πρόθεση αυτού του post είναι μια μικρή συζήτηση για ένα μάθημα που έχει πολλούς «ρητορικούς» φίλους, μεταξύ των οποίων και καθηγητές. Αυτοί έχουν ισχυριστεί, τουλάχιστο μία φορά, ότι «πάντα μου άρεσε,…, είναι το κυρίως διαθεματικό μάθημα». Περισσότεροι είναι αυτοί που την υποτιμούν ως διδακτικό αντικείμενο. Πρώην μαθητές κυρίως, που αναφέρονται στην απέραντη βαρεμάρα ακρόασης καθηγητών που επιζητούσαν με αγονία ησυχία, υποτιμώντας παράλληλα με πολλαπλούς τρόπους και οι ίδιοι, το μάθημα.

Η απαξία του μαθήματος καταγράφεται και επιχειρείται να ερμηνευτεί και στο: «Το μάθημα της Γεωγραφίας στο Γυμνάσιο, με καθρέφτη τα θέματα της τελικής αξιολόγησης: η περίπτωση της Δωδεκανήσου».

Επιχειρήσαμε να επεξεργαστούμε τα μαθήματα Γεωγραφίας Α & Β Γυμνασίου, δυο καθηγητές Φυσικής, δίνοντας έμφαση στις Γεωγραφικές αιτιότητες (π.χ. εποχές & κλίση του άξονα της γης, θεωρία λιθοσφαιρικών πλακών & σεισμοί-ηφαίστεια, βιότοποι: ευδοκίμηση-κατάρρευση & μετασχηματισμοί ανθρώπινων κοινωνιών) σε Γυμνάσιο της Αθήνας. Με επιπλέον έμφαση, στη δημιουργία περιβάλλοντος ενεργού μάθησης.

Η αξιολόγηση του εγχειρήματος έγινε με τα γραπτά δοκίμια που επισυνάπτουμε.

Τα αποτελέσματα των γραπτών δοκιμίων Μαΐου-Ιουνίου 2009 περιγράφονται στη συνέχεια.

Ποσοστό μαθητών της Α Γυμνασίου που ασχολήθηκαν με 6/9 θέματα: 100%

Ποσοστό μαθητών της Β Γυμνασίου που ασχολήθηκαν με 6/9 θέματα: 92,5%

Ως κριτήριο της συμφιλίωσης των μαθητών με διατυπώσεις που διερευνούν γεωγραφικές αιτιότητες, θεωρήθηκε ο αριθμός των μαθητών που απάντησαν σε όλα τα θέματα που μπορούσαν να γράψουν (6/9). Αυτό το κριτήριο, αφενός δείχνει διάθεση να «εκβιαστούν» με κάθε τρόπο βαθμοί, αφετέρου σκιαγραφεί εξοικείωση με τις διατυπώσεις των σχετικών ερωτημάτων.

Οι μαθητές πλειοψηφικά (100% στην Α τάξη & 92,5% στη Β) αναγνώρισαν τα ερωτήματα και ασχολήθηκαν με αυτά.

Ενδιαφέρουσα, μη αναμενόμενη, προσέγγιση ανέδειξε το ερώτημα 5β της Β τάξης: «Αυτή την περίοδο η Ευρώπη δέχεται πολλούς μετανάστες. Οι χώρες από τις οποίες προέρχονται οι μετανάστες αντιμετωπίζουν ή όχι δημογραφικό πρόβλημα;».

Το 10% των (συνολικών) μαθητών (με το θέμα ασχολήθηκε η πλειοψηφία) ισχυρίστηκε ότι, οι χώρες προέλευσης των μεταναστών αντιμετωπίζουν δημογραφικό πρόβλημα επειδή «…από τις χώρες αυτές φεύγουν νέοι, έτσι οι γέροι που μένουν γίνονται περισσότεροι». Η ερώτηση ζητούσε πρόβλεψη για την ύπαρξη δημογραφικού προβλήματος στη φάση της μετανάστευσης και όχι για της συνέπειες της μετανάστευσης στον γενέθλιο τόπο. Όμως, και αυτή η προσέγγιση καταγράφεται μάλλον ως σχετική με το ευρύτερο επίκαιρο πρόβλημα που θίγει το ερώτημα και κυρίως σκιαγραφεί ενεργή αντιμετώπιση του ζητήματος.

Σχετικά με την ικανότητα των μαθητών να διαπραγματεύονται επιτυχώς συλλογισμούς σχετικούς με τις γεωγραφικές αιτιότητες (δες τα σχετικά ιστογράμματα), δεν είμαστε το ίδιο ευχαριστημένοι. Μάλιστα, αρκετοί μαθητές της Β Γυμνασίου με βαθμολογίες από 10 και πάνω, είχαν κατά 1-2 μονάδες κατώτερες βαθμολογίες από τα αντίστοιχα δοκίμια στο μάθημα Φυσικής, με θέματα που αξιολογούσαν ίδιες παραμέτρους.

Σκεφτόμαστε να συνεχίσουμε την προσπάθεια συμφιλίωσης ημών και των μαθητών μας στη Γεωγραφία και την επόμενη σχολική χρονιά.

Ζητάμε κριτική και ιδέες.

Γιώργος Φασουλόπουλος

Γιώργος Μωραΐτης